Giá trị của ngôi nhà

Giá trị của ngôi nhà nằm ở đâu? Đó là câu hỏi ám ảnh chúng tôi khi thiết kế. Kiến trúc sư không chỉ là người cung cấp một giải pháp, mà còn có sư mệnh mang lại giá trị cho công trình của mình.  Qua nhiều dự án thành công hay  thất bại, chúng tôi nhận ra “giá trị” là một khái niệm gắn liền với thời gian.  Giá trị của ngôi nhà nằm  ở vẻ đẹp, tính hợp lý (chi phí xây dựng, đặc thù địa phương…). Hơn nữa, nó còn nằm ở khả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng không chỉ ở thời điểm hiện tại mà cả trong tương lai.

Một dự án nhỏ và đặc biệt.

Năm 2021 chúng tôi nhận được yêu cầu thiết kế của một người bạn. Cô ấy muốn dựng một căn nhà cho 3 thế hệ, bố mẹ, gia đình anh cả và gia đình em trai.

Điều đáng chú ý là hai con đường tiếp giáp với khu đất sẽ mở rộng trong vòng 10 năm tới. Mảnh đất sau quy hoạch  còn rất hẹp. Nhiệm vụ của chúng tôi là thiết kế căn nhà trong vùng đất an toàn ấy. Quan trọng là phải tận dụng tối đa diện tích đất bên ngoài, trong khoảng thời gian diện tích đó chưa bị cắt bớt.

Giá trị của ngôi nhà này nằm ở khả năng thích ứng.  Ngôi nhà vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng hiện tại, vừa đáp ứng những biến đổi tương lai. Việc cải tạo không được làm gián đoạn sinh hoạt hay ảnh hưởng quá lớn đến chất lượng sử dụng. Ở hiện tại, căn nhà và khuôn viên cần phục vụ nhu cầu sinh hoạt cho một gia đình lớn gồm ông bà và 2 gia đình nhỏ. Ba thế hệ cần có đầy đủ các không gian sinh hoạt và một gian thờ chính. Trong tương lai, gia đình hai người con vẫn có thể tách biệt riêng tư nhờ hệ thống móng đã được chia tách từ đầu.

Tương thích với tập quán sinh hoạt địa phương

Với đặc thù tập quán sinh hoạt ở địa phương, khoảng không gian ngoài trời đóng vai trò rất quan trọng. Không gian ngoài trời không chỉ phục vụ nhu cầu hàng ngày mà còn dành cho các sự kiện. Mặc dù sân là phần sẽ bị mất đi, nhưng vẫn cần được sự nghiên cứu rất kỹ. Cần triệt để khai thác các khoảng sân trong hiện tại và giảm chi phí khi cải tạo.

Không gian ngoài trời được thiết kế với đầy đủ các công năng  quen thuộc với một căn nhà nông thôn. Sân chính bao gồm một vườn cây, nơi uống trà, sân chơi, bể non bộ, và một sân trước lớn cho những dịp có việc. Phần sân phụ phía Đông Nam được dành cho bếp mở có mái che, vườn rau và chuồng gà. Tất cả vật liệu dự kiến cho phần này là những vật liệu xây dựng giá thành thấp. Các vật liệu đều dễ kiếm tại địa phương.

Các không gian ngoài trời được tổ chức sao cho chúng liên kết thuận tiện với tiếp cận từ bên ngoài. Đồng thời, chúng liên kết chặt chẽ với giao thông và công năng trong nội thất.

Gắn kết thành viên

Căn nhà là nơi hội họp gia đình vào cuối tuần và các sự kiện gia đình. Vì vậy, cần một không gian chung để kết nối mọi thành viên của cả 3 thế hệ. Không gian ấy tạo bối cảnh cho mọi người dành nhiều thời gian bên nhau hơn. Đó là những lúc nấu nướng, ăn uống hoặc xem ti vi. Mặt khác, nó là không gian đệm trước khi các thành viên tiếp cận các không gian riêng tư.

Không gian sinh hoạt chung không chỉ  đóng vai trò liên kết. Nó còn giải quyết một cách thoải mái vấn đề hình dáng không chính tắc của mảnh đất. Tự thân nó trở thành không gian đặc trưng và thú vị của căn nhà. Không gian này đủ rộng để sử dụng mỗi khi gia đình quây quần. Những chỗ thu hẹp hơn sẽ dành cho các công năng riêng tư hơn.

Mọi người có thể tự do di chuyển trong không gian này mà không có một trở ngại nào. Nó có chiều cao mái hào phóng, liên kết tầng trệt với các không gian bên trên.

Các phòng ngủ và phòng vệ sinh được bố trí thẳng hàng phía sau khu đất. Đó là nơi có thể đón gió mát và yên tĩnh hơn cả.

Lựa chọn kiến trúc

Về kiểu dáng kiến trúc cho ngôi nhà , chúng tôi lựa chọn chiến lược sử dụng mái dốc hai lớp. Lớp trên lợp tôn cách nhiệt, giảm ồn khi mưa và hứng hầu hết bức xạ mặt trời.

Mặt dưới đóng trần thạch cao để có ánh sáng khuếch tán tốt trong không gian nội thất. Lớp đệm không khí dày 50cm giữa hai lớp mái này tạo lớp gió đối lưu. Cách làm này giúp giảm nhiệt độ trong nhà  vào ngày nắng.  Nhiệt độ trong nhà được duy trì ổn định cũng nhờ lớp đệm không khí này. Mảng tường lớn phía Tây Nam trống trải hứng nhiều bức xạ mặt trời . Vì thế, nó sẽ được trang bị thêm lớp cách nhiệt.  Mùa Đông ở đồng bằng Bắc Bộ vốn lạnh và ẩm. Vì thế,  ngôi nhà cũng được ấm hơn nhờ vào tường bao dày. Lò sưởi chung cũng là nơi sum họp và làm ấm nhà.  Các cửa sổ và cửa mái tạo điều kiện tốt nhất cho việc thông thoáng không khí trong nhà.

Kiểu dáng và vật liệu kiến trúc đáp ứng sự biến đổi của khu đất trong tương lai. Mái được thiết kế để khi phần sân bị cắt đi nó vẫn đảm bảo công năng và thẩm mỹ. Khu vực lò sưởi có thể dễ dàng cải tạo thành không gian bếp mở hiện đại.

Hiện đại và thân thuộc

Nhiệm vụ  đa chiều và hình dạng đặc biệt của khu đất  là nguồn cảm hứng thiết kế và bản sắc  của ngôi nhà . Tinh thần linh hoạt và thoải mái trong các điều kiện gò bó được phản ánh khá rõ nét qua tạo hình mái và các yếu tố che nắng. Các yếu tố kiến trúc đặc thù này mang lại cho căn nhà kiểu dáng phù hợp với thời đại. Tuy nhiên, chúng là sự kế thừa và thích ứng của các yếu tố kiến trúc dân gian quen thuộc. Chính vì vậy, chúng tôi hy vọng  ngôi nhà sẽ hòa nhập tốt với bối cảnh kiến trúc cảnh quan xung quanh cũng như bà con láng giềng.

Lời kết

Ngôi nhà được thiết kế để phản ánh tính bất định trong cuộc sống. Nó giữ chi phí ở mức tối thiểu, đáp ứng với tính bất định ở mức tối đa trong khi bảo vệ lõi công năng quan trọng nhất để góp phần tạo nên một “giá trị ổn định” trong lòng những người chủ nhà. Giá trị của ngôi nhà mà chúng tôi mong đạt được đó là cảm giác bình an, hạnh phúc khi các gia đình nhỏ trong đại gia đình được sum họp bên nhau.